De speerpunten

In ons veiligheidsplan, dat in het najaar 2018 opnieuw voor 4 jaar is vastgesteld, staan 5 speerpunten centraal: Intelligence, Veiliger Wijkteams ingericht, de verbinding tussen zorg en veiligheid, fysieke veiligheid en de aanpak van ondermijningscriminaliteit.

Intelligence

Intelligence gaat om het analyseren en duiden van gegevensbestanden (“big data”) om fenomenen en achtergronden in beeld te kunnen brengen met als doel de strategische en tactische informatiepositie van de gemeente en zijn partners te versterken. Twee belangrijke producten zijn de dashboards veiligheid en fenomeenanalyses. Door middel van de dashboards veiligheid kunnen we op een snelle en interactieve manier het veiligheidsbeeld van de gemeente Nijmegen in kaart brengen; vooral belangrijk voor de prioritering en sturing door de Veiliger Wijkteams. De fenomeenanalyses geven ons daarnaast de mogelijkheid om voor specifieke fenomenen verdiepende analyses en een aanpak op maat te ontwikkelen.

Intelligence is overigens geen doel op zich, maar een belangrijk middel bij de ondersteuning van gemeentelijke regie in de samenwerking ten behoeve van lokale veiligheid. Daarvoor is het belangrijk om gegevens bij elkaar te brengen, te analyseren en te duiden. In de netwerk- en informatiesamenleving die we geworden zijn, is er niet langer meer één partij – zoals vroeger de politie – die de informatiepositie op het veiligheidsdomein exclusief beheert. Veeleer is er sprake van een safety and security web, waarin veel partners en stakeholders over informatie beschikken die van belang is bij de aanpak van lokale veiligheidsvraagstukken. Dan is het ook logisch dat er in de netwerkstructuur rondom lokale veiligheid één partij zorgdraagt voor samenhang in relatie tot relevante informatie en dat is logischerwijze de regiehouder, de gemeente dus. De Intelligence levert hiervoor de informatieproducten, niet alleen kwantitatief (cijfers), maar ook kwalitatief (door middel van duiding) die ons ondersteunen bij kritische reflectie op keuzes en prioriteiten.

Veiliger Wijkteams

Met de Veiliger Wijkteams, een intensieve samenwerking tussen politie en toezicht onder regie van de gemeente, pakken we veiligheidsvraagstukken aan die zich op straat-, buurt- en wijkniveau aandienen. Een belangrijk uitgangspunt voor het functioneren van het Veiliger Wijkteam is de notie dat veiligheid niet alleen een kwestie is van regels handhaven, maar vooral een zaak van het versterken van vertrouwen, zorgzaamheid en verbondenheid als ankerpunten van collectieve weerbaarheid.  De teams leveren hieraan een belangrijke bijdrage, onder andere door burgers een rol te geven bij (kleinschalige) interventies in de openbare ruimte die kunnen bijdragen aan een positieve veiligheidsbeleving. Daarnaast houden de teams scherp in het oog wat de prioriteiten dienen te zijn, gelet op het criminaliteitsbeeld en de veiligheidsbeleving op gebiedsniveau. Intelligence speelt hierbij een belangrijke rol. Stadsbreed liggen de prioriteiten voor de Veiliger Wijkteams bij overvallen, auto-inbraken, cybercrime en ondermijning. Verder wordt per Veiliger Wijkteam periodiek afgestemd wat de specifieke thema’s voor het betreffende stadsdeel of voor een hiervan deel uitmakende wijk dienen te zijn.  

Zorg en veiligheid

De afgelopen jaren hebben we belangrijke stappen kunnen zetten in de verbinding tussen zorg en veiligheid, zowel in de persoonsgerichte aanpak (Veiligheidshuis) als bij de interventies op gebiedsniveau (Veiliger Wijkteams), waardoor er nu een stevige basis ligt die we kunnen uitbouwen met het oog op maatschappelijke effectiviteit en kostenbesparingen. We verwachten hiermee de komende jaren gerichter te kunnen sturen op de inzet van professionals in de frontlinie.  

De ervaring van de afgelopen jaren leert dat het belangrijk is om het vraagstuk van de samenwerking tussen zorg en veiligheid vooral ook te benaderen vanuit de maatschappelijke opgaves waarvoor we staan. Er zijn drie thema’s die onze aandacht vragen, niet alleen vanwege de hoge maatschappelijke afbreukrisico’s die ermee samenhangen, maar ook omdat we tot op heden in de netwerksamenwerking nog niet echt het gewenste resultaat bereiken. Het betreft:

• Continuïteit van zorg voor mensen met een ernstig psychische aandoening (de EPA-doelgroep).
• Een systeemgerichte en multidisciplinaire aanpak van structurele (on)veiligheid.
• De implementatie van de Wet verplichte geestelijke gezondheidszorg (Wvggz) per 1 januari 2020.

Over de aanpak van deze thema’s hebben we eind 2018 op regionaal niveau bestuurlijke afspraken kunnen maken. In samenhang hiermee is een belangrijke veranderopgave op het snijvlak van zorg en veiligheid het organiseren van goed casemanagement met het oog op de effectiviteit van de persoons- en systeemgerichte aanpak die we in het Veiligheidshuis voor de Top-150 praktiseren. Daarnaast is de snelheid waarmee gehandeld wordt in complexe casuïstiek van groot belang.

Tot slot is ook de aanpak van extremisme een aandachtsgebied op het snijvlak van zorg en veiligheid. Dan gaat het om het monitoren en tegengaan van extremisme in brede zin. Het maatschappelijke debat in ons land ten aanzien van identitaire thema’s is virulent. Toon en strekking van het maatschappelijk debat zijn dan ook bij tijd en wijle geagiteerd.  Op zichzelf genomen is het uiteraard geen enkel probleem dat deze discussie gevoerd worden. Maar we moeten wel oog blijven houden voor het effect hiervan op individuen die gemakkelijk te beïnvloeden kunnen zijn door groeperingen die zo hun kans zien om de samenleving schade toe te brengen.

Fysieke veiligheid

Op het fysieke veiligheidsdomein leggen we veel nadruk op het bevorderen van naleefstrategieën. Die kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan de reductie van de gevolgen van incidenten. Op basis van de Stadsvisie 2020 zijn we op het fysieke veiligheidsdomein de uitdaging aangegaan om meer te handelen vanuit het vertrouwen in de burger. Een beter risicobewustzijn, meer eigen verantwoordelijkheid en als gevolg daarvan een (pro)actief naleefgedrag zijn de ankers voor het voorkomen van incidenten.

Aanpak ondermijningscriminaliteit

De aanpak van ondermijningscriminaliteit heeft tot doel om criminele netwerken en processen in Nijmegen te verstoren.  Zo dragen we ertoe bij georganiseerde criminaliteit uit Nijmegen te weren en daarmee voorkomen we ook dat kwetsbare burgers of ingezetenen misbruikt worden voor bijvoorbeeld hennepteelt, arbeidsuitbuiting of zorgfraude. Met dat doel hebben we in 2018 ook de regionale samenwerking versterkt door de inrichting van een regiodekkend netwerk van projectteams met Nijmegen in de rol van gastheer.

Het is belangrijk dat we niet alleen de blik naar buiten richten, maar ons er evenzeer van bewust zijn dat het lokaal openbaar bestuur een interessant doelwit is voor criminelen. Ze hebben immers onze producten en diensten hard nodig voor hun criminele opzet. Daarom is het belangrijk dat we oog hebben en houden voor de weerbaarheid binnen onze eigen gemeentelijk organisatie en hebben we daarmee in 2018 een start gemaakt bij onze organisatie-eenheden in de maatschappelijke frontlinie.