Het wordt in heel Nederland drukker en zeker ook in deze regio. Het verkeer op de snelwegen in de wijde regio is toegenomen en dat heeft natuurlijk ook effect op Nijmegen. Ondanks die toegenomen druk stroomt het verkeer in Nijmegen nog behoorlijk goed door, zoals  blijkt uit metingen. Met een integraal, meerjarig pakket aan maatregelen zijn in 2018 beleidsvoorbereidende stappen gezet om de bereikbaarheid op peil te houden.
Succesvolle resultaten in Nijmegen zijn er bij Duurzame Bereikbaarheid Campus Heyendaal (o.a. Slim Roosteren), stimulering fietsen en carpoolen bij bewonersgroepen, Europese Mobiliteitsweek en verkeersveiligheidsmaatregelen op wijkniveau. Onder regie van Nijmegen is in de regio met gemeenten, provincie, rijk en werkgevers gestart met een meerjarig programma Slim&Schoon Onderweg 2019-2022.
Vanwege de ruimtelijke en  maatschappelijke ontwikkelingen is een update van het mobiliteitsbeleid noodzakelijk. Daarom is in 2018 gewerkt  aan een update van de mobiliteitsvisie. In 2018 zijn twee bijeenkomsten met een grote diverse groep externe stakeholders gehouden, waarin de noodzaak tot aanpassing van het beleid werd ondersteund. Met behulp van deze input is de visie verder vormgegeven. In 2019 moet dit leiden tot vaststelling van deze update. Hierbij wordt intensief afgestemd met de Omgevingsvisie.

Elektrisch rijden en rijden op waterstof zijn voorbeelden van duurzame vormen van vervoer die de laatste jaren in opkomst zijn. In de mobiliteitsvisie wordt verder uitgewerkt waar we de prioriteiten en accenten leggen in relatie tot duurzame mobiliteit en nieuwe mobiliteitsservices. Hierbij staat voorop dat verduurzaming alleen niet de oplossing is voor het ruimteprobleem en de toenemende mobiliteit. Oplossingen zullen dus een combinatie zijn van duurzame mobiliteit, deelsystemen en gedragsverandering. Tegelijkertijd worden er pilots uitgevoerd om ervaring op te doen, onder andere met elektrische deelauto’s en hubs voor elektrisch vervoer; hiervoor is in 2018 Europese subsidie aangevraagd die naar verwachting zal worden gehonoreerd . Afgelopen jaar is als maatregel de spreiding van collegetijden van de HAN en de Radboud ingevoerd. Deze maatregel had als effect dat de spits afvlakte, waardoor meer lucht ontstond in het openbaar vervoer en op de fietspaden. De spreiding van werktijden wordt gezien als een van de maatregelen die kunnen bijdragen aan het verlagen van de verkeersintensiteiten tijdens de spitsuren. Daarnaast is op Heyendaal in september Mobility as a Service (MaaS) geïntroduceerd. Via de provincie Gelderland is de laadpalen-concessie aanbesteed, waardoor we tegen gunstige voorwaarden het aantal elektrische laadpalen sterk kunnen uitbreiden.

In het kader van het Green Capitaljaar, heeft Nijmegen van 16 tot en met 22 september uitgebreid invulling gegeven aan de Europese Mobiliteitsweek. De hele week vonden vele uiteenlopende activiteiten plaats, zowel voor het brede publiek als voor professionals. We startten met de autoloze zondag, met de Waalbrugpicknick en diverse sportieve en culturele activiteiten op de Waalbrug. Andere activiteiten waren o.a. elektrische deelautochallenge, waterstofchallenge, Go Short filmavond over de fiets, Innovatiefestival in de Honig , debatavond door het Architectuurcentrum Nijmegen, een symposium over de bereikbaarheid van Heyendaal, uitprobeerdagen elektrisch rijden van de ANWB en de open dag van containerterminal BCTN. De hele week hebben we flinke aandacht in de pers gekregen, met de Waalbrugpicknick zelfs de landelijke pers.

Ons beleid om het fietsgebruik te stimuleren blijkt al jaren succesvol: mede dankzij alle investeringen in de afgelopen jaren in nieuwe snelfietsroutes en fietsinfrastructuur en stallingen is het fietsgebruik naar het werk en de binnenstad de afgelopen jaren onverminderd hoog gebleken. Recente cijfers tonen in 2018 een toename van 13% van het aantal fietsersten opzichte van 2017 op de belangrijkste telpunten in de stad.
Eind 2018 is in regionaal verband de Samenwerkingsagenda Fiets vastgesteld; dit is de opmaat naar een nieuwe regionale programmering van fietsprojecten.

In 2018 zijn de fietspaden langs de Nieuwe Dukenburgseweg/-brug verbeterd, inclusief het Steve Bikoplein en (een deel van) de Van Schuylenburgweg. Begin 2018 zijn de verkeerslichten op de Singels vervangen en zijn de kruispunten aangepast ten gunste van de oversteekbaarheid voor fietsers. Eind 2018 zijn ook de verkeerslichten op het Quackplein vervangen en is het plein veiliger en comfortabeler ingericht voor fietsers en voetgangers. In het najaar zijn de Ringstraten in de binnenstad heringericht als fietsstraten. De reconstructie van de Daalseweg tot fietsstraat is vrijwel gereed. Ook de realisatie van het Verlengd RijnWaalpad (via Dominicanenstraat, Daalsedwarsweg en Fort kijk in de Potstraat) is vrijwel gereed.
In 2018 is de planvorming gestart voor nieuwe fietsprojecten: St. Annastraat (tussen Groesbeekseweg en Campusbaan), Schependomlaan – Korte Bredestraat, Heyendaalseweg (tussen Groesbeekseweg en Groenewoudseweg) en fietsopgang Hezelpoort.
Daarnaast is ingestoken op gedragsverandering, zoals het uitproberen van e-bikes door werknemers, fietslessen voor ouderen, de ‘popup-fietsenstalling’ op de Bisschop Hamerstraat, veiligheidscampagnes e.d.

De positie van de voetganger in het mobiliteitsbeleid wordt steeds belangrijker. Op basis van het ‘Handboek Nijmegen toegankelijk’ werken wij stapsgewijs aan de verbetering van de toegankelijkheid en de looproutes, met name die in het centrum en naar openbaar vervoer-voorzieningen. Zo veel mogelijk wordt dit gekoppeld aan lopende projecten zoals bij de Ringstraten en de Daalseweg.

Aanpak  stations CS en Heyendaal op weg naar realisatie

In het afgelopen jaar is gewerkt aan planvorming voor de stations Nijmegen en Nijmegen Heyendaal.
Station Nijmegen staat voor de aanpak in het kader van het Programma Hoogfrequent Spoor. In de zomer van 2018 is in een overeenkomst tussen gemeente, provincie en rijk vastgelegd dat hierbij aan de westzijde van het station een nieuwe ingang wordt gerealiseerd. De plannen voor deze westingang worden in samenwerking met ProRail, NS en provincie verder uitgewerkt. Daarnaast is in de zomer van 2018 een scenariostudie uitgevoerd voor de centrumzijde van het station. Op basis hiervan is de ambitie uitgesproken om middels een integrale aanpak van het stationsgebied de functionaliteit en beleving van het station structureel aan te pakken.
Voor station Nijmegen Heyendaal is in nauwe samenwerking met Provincie en ProRail een variantenstudie doorlopen. Dit is een eerste uitwerking van het scenario zoals dat in 2017 is vastgesteld.

Gebruik van de bus blijven stimuleren

Voor het eerst in zes jaar is de groei van het aantal reizigerskilometers niet hoger dan voorgaande jaren. Het aantal reizigerskilometers is gedaald met circa 5%. Deze daling is ook geconstateerd in de gehele regio Arnhem Nijmegen en ook binnen de provincie. Waarschijnlijk komt dit grotendeels door het goede weer en de negen stakingsdagen. Des te meer reden om het gebruik van de bus te blijven stimuleren.
Afgelopen jaar is samen met de provincie Gelderland en de gemeente Arnhem het toekomstbeeld voor de steden Arnhem en Nijmegen opgesteld en een actieplan voor het hoogwaardig openbaar vervoer in de gehele regio. We hebben ons ingezet voor het behouden van een busverbinding door de wijk Aldenhof. De rechtstreekse verbinding vanuit de wijk Aldenhof naar het centrum is niet hersteld, maar de pendelbus lijn 4 naar station Dukenburg blijft in 2019 wel bestaan.
Er is uitvoering gegeven aan de motie ‘Eén bustarief voor de stad’. Een los kaartje kopen in de bus en niet met de OV-chipkaart reizen kan in Nijmegen erg nadelig uitvallen. Hierbij gaat het om ritten van een korte afstand, maar waarbij wel de zonegrens wordt overschreden (bijvoorbeeld Nijmegen Noord – binnenstad) of om ritten waarbij een overstap gemaakt moet worden (bijvoorbeeld Lent - Sint Maartenskliniek). Daarom is een actie opgezet om het ov-chipkaart bezit te verhogen. Er zijn 560 anonieme OV-chipkaarten verstrekt voor een actietarief van €1,50 in plaats van €7,50. Daarnaast zijn er 300 gratis OV-chipkaarten op naam aangeboden met een startsaldo van €10,- aan klanten van de Voedselbank.
Om er voor te zorgen dat het reizen met de bus aantrekkelijk blijft is het belangrijk dat er goede haltevoorzieningen zijn. Alle bushokjes in Nijmegen zijn vervangen. Voor de toegankelijkheid is specifiek aandacht geschonken aan extra goede verlichting en zitgelegenheden. Tevens zijn er bankjes geplaatst op locaties met veel reizigers waar geen bushokje kan staan en zijn fietsklemmen geplaatst op locaties waar veel reizigers met de fiets naar de bushalte komen. Tot slot zijn op de drie drukste haltes wifi-punten aangebracht en is op Plein 1944 een kaartautomaat geplaatst.

De uitvoering van de maatregelen van de Parkeernota Kiezen én Delen heeft ertoe geleid dat de laatste jaren de tevredenheid van de bezoekers over de parkeercapaciteit en de tarieven gestaag is gestegen. Centrale thema’s hierbij zijn digitalisering van parkeervergunningen en klantvriendelijkheid. Momenteel bedienen we 4.000 digitale klanten per maand met het digitaliseringssysteem. Steeds meer klanten maken gebruik van gericht mobiel parkeren met als gevolg dat de betalingsbereidheid groot is.

We blijven sturen op de parkeernormen, zoals gesteld in de herziene Nota Parkeernormen en Beleidsregels Parkeren 2016, om zo de leefbaarheid binnen nieuwe gebiedsontwikkelingen en binnen het bestaand stedelijk gebied te borgen. De transitie naar nieuwe denkrichtingen over mobiliteit, vraagt echter ook, binnen de bestaande kaders, om passende maatregelen. Daarbij sturen we op verschillende duurzame alternatieve vervoerswijzen, zoals deelmobiliteit. Een toekomstbestendige visie op parkeren wordt een onlosmakelijk onderdeel van de update van het  mobiliteitsbeleid in 2019.

Sinds afgelopen jaar zijn er landelijk voor het eerst meer ongevallen met fietsers dan met auto’s. Daarnaast is er niet langer sprake van een dalende trend in het aantal ongevallen. Dit heeft ervoor gezorgd dat verkeersveiligheid in de landelijke politiek weer op de agenda staat. In Nijmegen is het aantal ongevallen nog steeds stabiel; wel zien we een lichte afname van het aantal auto ongevallen en een toename van ongevallen met kwetsbare verkeersdeelnemers op (brom)fiets en e-bike. Dit kan op verschillende manieren verklaard worden: auto’s zijn veiliger geworden en daarnaast zijn de aantallen (brom)fietsers en mensen met een e-bike toegenomen. We zien daarnaast een verschuiving in het type ongevallen: niet langer gebonden aan locatie maar doelgroep en gedragingen vormen nieuwe uitdagingen. Met educatie en voorlichting aan doelgroepen wordt informatie verstrekt over veilig verkeersgedrag. Daarnaast is dit jaar een aantal gedragscampagnes gehouden om verkeersdeelnemers bewust te maken van de rol van hun eigen gedrag in het verkeer. Deze campagnes waren gericht op de rijsnelheid, verlichting en voorrang verlenen bij zebrapaden.

Nieuwe ontwikkelingen in projecten

Uitvoering  groot onderhoud Waalbrug vertraagd
Medio 2018 zijn er in de verf op de Waalbrug chroom-6 en andere zware metalen geconstateerd. In het najaar is bekend gemaakt dat de aanwezigheid van chroom-6 consequenties heeft voor de manier waarop het werk kan worden uitgevoerd. Het oorspronkelijke plan van de aannemer om tijdens de renovatie 2x2 rijstroken open te houden, is niet langer haalbaar. Na afstemming tussen Rijkswaterstaat en gemeente Nijmegen heeft de aannemer in het najaar een verkeersplan uitgewerkt op basis van 2x1 rijstroken. Hiermee kan de duur van de verkeershinder wel worden beperkt tot circa 1,5 jaar (uitgezonderd vrachtauto’s, die nog circa een jaar langer niet over de brug kunnen). Door de constatering van chroom-6 en de daardoor noodzakelijke onderzoeken en planwijziging, is het de aannemer niet meer gelukt om de renovatie in 2018 te starten.
Met Rijkswaterstaat is afgesproken dat we enkele verkeersmaatregelen op ons wegennet realiseren als voorbereiding op de renovatie. Veruit het grootste project was de aanpassing van het Industrieplein. Dit plein is begin 2018 aangepast: er zijn extra opstelstroken gerealiseerd vóór en óp het plein.

Graafseweg en S100 nader onderzocht
Medio 2018 hebben we de reconstructie van het eerste wegvak van de Graafseweg (Keizer Karelplein – Rozenstraat) geëvalueerd: de aanpassing heeft het gewenste effect gehad en de doorstroming is op peil is gebleven, conform de verwachting. De reistijd staduitwaarts in conform verwachting 1 minuut toegenomen. Het aantal fietsers is maar liefst met 30% toegenomen.
Ook hebben we inrichtingsvoorstellen voor het tweede wegvak (Rozenstraat – Wolfskuilseweg) en het derde wegvak (Rozenstraat – S100) verkend. Het versmallen van het tweede wegvak is haalbaar, zonder gevolgen voor de doorstroming. Op verzoek van de gemeenteraad hebben wij afgezien van een proefopstelling,  maar wordt een modelsimulatie  gemaakt.
Tijdens de raadsvergadering van 28 juni 2017 zijn twee moties aangenomen, te weten: 1) ‘Laat de S100 niet in het honderd lopen’, en 2) ‘Geen gelummel, bouw een tunnel’. Aangezien beide moties qua beoogde doelstelling deels overlappen, hebben we er voor gekozen om beide moties in één proces op te pakken en te beantwoorden. Kort samengevat wijst het onderzoek uit dat de kwaliteit van de huidige doorstroming op de S100 op hoofdlijnen volstaat, maar dat de maximale verwerkingscapaciteit van enkele kruispunten/pleinen vrijwel bereikt is. Het uitvoeren van enkele infrastructurele en regeltechnische maatregelen zal de capaciteit van de gehele route verhogen. Vooralsnog zien we uit oogpunt van verkeersafwikkeling op de S100 onvoldoende aanleiding om fietsbruggen/-tunnels te realiseren. Begin 2019 worden de aanbevelingen besproken met de gemeenteraad.

Stappen in verkeersstructuur Waalsprong

Op basis van in november 2017 aangenomen moties in de raden van Nijmegen en Lingewaard hebben wij met  Gedeputeerde Staten  overleg gevoerd over een provinciale bijdrage aan de kosten van de maatregelen voor de verbinding tussen Nijmegen en Bemmel.  Deze maatregelen omvatten de aanleg van de Dorpensingel en maatregelen aan de Vossenpelssestraat – Laauwikstraat, alsmede op Lingewaards grondgebied op de Vossenhol en de Ressensestraat. Bij de vaststelling van de Voorjaarsnota in juli heeft de provincie € 2,8 mln. gereserveerd als bijdrage aan het project (totale kosten geraamd op € 11,4 mln.)  Vervolgens hebben wij de voorbereidingen getroffen om tot een realisatieovereenkomst te komen.
In de westflank van de Waalsprong is de bewonersvriendelijke knip gerealiseerd en is de rotonde Griftdijk – Grote Boel uitgevoerd. De effecten van de knip worden geëvalueerd.  

De bereikbaarheid en doorstroming rond Knoop 38 (aansluiting Griftdijk op de A15) vergen forse investeringen. In november 2018 heeft het rijk met de regio afspraken gemaakt over de kosten van het nieuwe viaduct en de meekoppelkans voor de uitvoering van de werkzaamheden met de verbreding en doortrekking van de A15.
Rijk en Regio dragen samen de kosten van de aanpassing van het viaduct Elst onder voorwaarde dat de plannen voor de doorontwikkeling van het logistiek knooppunt Nijmegen de noodzaak onderbouwen en treffen samen de noodzakelijk voorbereidingen voor de meekoppelkans om de aanpassing van het viaduct Elst mee te nemen in de aanbesteding ViA15.