De Kadernota Grondbeleid geeft het instrumentarium om de gewenste doelstellingen en projecten voor de ruimtelijke ontwikkeling van de stad te kunnen realiseren. Het gaat hierbij om planexploitaties, planexploitaties in ontwikkeling (PIO), strategische gronden en deelnemingen. Dit instrumentarium wordt soms afzonderlijk, maar ook gezamenlijk ingezet. Hieronder worden de instrumenten kort toegelicht.

• Planexploitaties zijn door de gemeenteraad vastgestelde financiële en inhoudelijke kaders, waarbinnen plannen en projecten worden uitgevoerd. Voor meer inhoudelijke informatie wordt verwezen naar de Kadernota Grondbeleid en de Voortgangsrapportage Grote Projecten, waarin deze planexploitaties zijn opgenomen.
• Planexploitaties in Ontwikkeling (PIO): om grondbeleid te kunnen voeren, gronden aan te kopen, exploitaties te kunnen voorleggen aan de gemeenteraad of strategische gronden aan te kopen is vooronderzoek nodig. Dat doen we in de vorm van haalbaarheidsstudies, waarbij op risicobasis globale verkenningen worden uitgevoerd op relevante thema's. Vaak lopen we daarmee vooruit op de gemeentelijke programmering en planexploitaties. De resultaten worden vastgelegd en kosten verantwoord in een Planexploitatie in Ontwikkeling. De PIO-formule wordt ook toegepast als zich onvoorziene verwervingsmogelijkheden voordoen, waarbij bebouwingsmogelijkheden en functionele invulling onderzocht moeten worden. Na een positieve beoordeling van de haalbaarheid, wordt vervolgens een definitieve planexploitatie ter vaststelling aan de gemeenteraad voorgelegd en daarmee onderdeel van gemeentelijk beleid.
• Strategische gronden: dit instrument wordt ingezet om - vooruitlopend op definitieve plannen - toch al actief tot verwerving over te gaan. De spelregels zijn vastgelegd in de Kadernota Grondbeleid.
• Deelnemingen: hierbij gaat het om het deelnemen (samen met andere overheden en/of private bedrijven) in een risicodragende onderneming, die is opgericht om maatschappelijk gewenste ontwikkelingen op het gebied van vastgoed en grondbeleid te realiseren. Samen met een andere gemeente krijgt dit de vorm van een gemeenschappelijke regeling (GR), zoals voor Bijsterhuizen. Samen met private partijen (PPS) wordt per geval een passende juridische en fiscale entiteit gevormd, zoals een BV, CV of VOF. Bij een GR is er sprake van gelijke verdeling van winst en risico over de deelnemende gemeenten, bij de overige deelnemingen is dat verschillend en afhankelijk van de aandelenverhouding tussen partijen.
• Administratieve afhandelingen: dit betreft een onderdeel dat puur om administratieve redenen onderdeel is gemaakt van dit product. Hiermee worden geen inhoudelijke doelstellingen gerealiseerd, maar het maakt wel onderdeel uit van het programma Grondbeleid en de financiële huishouding.

De verschillen tussen begroting en rekening zijn uitgebreid beschreven in het door de gemeenteraad vastgestelde VGP 2019.